7 نشانه خرابی هارد SSD
SSD ها (حافظه SSD) روشی قابل اعتماد برای ذخیره داده ها هستند، اس اس دی ها سریعتر، پایدارتر و مصرف انرژی کمتری نسبت به درایوهای هارد دیسک سنتی (HDD) دارند.
اما SSD ها بی عیب و نقص نیستند مانند دیگر قطعات الکترونیکی ممکن است قبل از پایان عمر خود خراب شوند و از کار بیفتند.
با این حال اگر بدانید چگونه تشخیص دهید که یک SSD خراب شده است و روش های جلوگیری از خرابی هارد SSD را بدانید می توانید از خرابی آن جلوگیری کنید.
در ادامه به بررسی نشانه های خرابی هارد SSD، دلایل خرابی هارد SSD، روش های عیب یابی هارد SSD، تعمیر و روش های بازیابی اطلاعات از حافظه اس اس دی می پردازیم.
دلایل خرابی هارد SSD و راه‌های جلوگیری از آن
1-استهلاک سلول‌های حافظه
SSDها از حافظه NAND Flash استفاده می‌کنند که هر سلول آن تعداد محدودی چرخه نوشتن و پاک کردن (read & write) را تحمل می‌کند. با گذر زمان، سلول‌ها فرسوده شده و عملکرد درایو کاهش می‌یابد.
✅ راهکار:
از ویندوز TRIM و ابزارهای بهینه‌سازی SSD استفاده کنید.
به جای نوشتن و پاک کردن مداوم داده ها ، از حافظه ثانویه برای ذخیره داده‌های موقتی استفاده کنید.
2- نوسانات برق و قطعی ناگهانی برق
قطع و وصل ناگهانی برق می‌تواند باعث خرابی حافظه SSD یا از دست رفتن داده‌ها شود.
✅ راهکار:
از یک یو‌پی‌اس (UPS) برای محافظت در برابر قطع برق ناگهانی استفاده کنید.
Fast Startup ویندوز را غیرفعال کنید تا خاموش شدن سیستم کنترل‌شده باشد.
3- دمای بیش از حد و خنک‌سازی ضعیف
گرمای زیاد می‌تواند به چیپست های حافظه و کنترلر آسیب برساند و سرعت خواندن و نوشتن را کاهش دهد.
✅ راهکار:
از هیت‌سینک و خنک‌کننده مخصوص SSD استفاده کنید.
اطمینان حاصل کنید که تهویه کیس مناسب است و فن و خنک کننده به درستی کار می کند.
4-مشکلات فریمور (Firmware) و باگ‌های نرم‌افزاری
برخی از SSDها با فریمورهای ناقص عرضه می‌شوند که می‌توانند باعث هنگ کردن، کند شدن یا حتی از کار افتادن درایور شوند.
✅ راهکار:
همیشه فریمور SSD را به روز نگه دارید.
از ابزارهای رسمی برند سازنده حافظه SSD برای بررسی و آپدیت فریمور استفاده کنید.
5-بدسکتورهای منطقی و فایل‌های معیوب
بد سکتور چیست و دلایل و انواع بد سکتور در SSD چیست؟
در حافظه های SSD ، بخش های بد، که بلوک های بد نیز نامیده می شوند، به مناطق خاصی در حافظه فلش NAND اشاره می کنند که برای ذخیره و خواندن داده ها غیر قابل اعتماد شده اند.
در این بخش های بد دیگر نمی توان اطلاعاتی را ذخیره کرد یا نوشت و خواند ، که منجر به از دست رفتن داده ها، خراب شدن داده ها و کاهش عملکرد می شود.
SSD ممکن است دچار بدسکتورهای منطقی شود که منجر به عدم دسترسی به داده‌ها می‌شود.
✅ راهکار:
از ابزارهای CHKDSK و SSD Health Check برای بررسی و تعمیر مشکلات نرم‌افزاری استفاده کنید.
به‌صورت منظم از داده‌های مهم بکاپ بگیرید.
6-استفاده از SSD نامرغوب و بی‌کیفیت
برخی SSDهای ارزان‌قیمت از چیپست های بازیافتی یا بی‌کیفیت استفاده می‌کنند که عمر کوتاهی دارند.
✅ راهکار:
هنگام خرید، به برند معتبر و مشخصات فنی حافظه توجه کنید.
گارانتی و ضمانت معتبر را بررسی کنید.
7-ذخیره یا نوشتن بیش از حد داده روی SSD
نوشتن داده‌های حجیم و دائمی می‌تواند به کاهش سریعتر عمر SSD منجر شود.
✅ راهکار:
از هارد HDD برای آرشیو داده‌های بزرگ و سنگین استفاده کنید.
قابلیت Write Caching را فعال کنید تا عملیات نوشتن بهینه شود.
بارمان سیستم تامین کننده انواع هارد
راهنمای کامل عیب‌یابی هارد SSD
در ادامه، روش‌های عیب‌یابی SSD را بررسی می‌کنیم تا در صورت بروز مشکل، بتوانید آن را شناسایی و برطرف کنید.
1- آیا SSD توسط سیستم شناسایی می‌شود؟
اولین قدم در عیب‌یابی SSD بررسی این است که آیا سیستم آن را شناسایی می‌کند یا خیر؟
✅ راهکار:
سیستم را خاموش کنید و کابل‌های SATA یا NVMe را بررسی کنید.
در BIOS/UEFI چک کنید که SSD شناسایی شده باشد.
اگر در BIOS نمایش داده نمی‌شود، SSD را روی سیستم دیگری امتحان کنید.
2-ویندوز SSD را شناسایی می‌کند اما در File Explorer نمایش داده نمی‌شود؟
گاهی ممکن است SSD در ویندوز شناسایی شود ولی در “This PC” نمایش داده نشود. این مشکل معمولاً به عدم اختصاص پارتیشن یا فرمت اشتباه برمی‌گردد.
✅ راهکار:
کلیدهای Win + X را بزنید و Disk Management را باز کنید.
اگر SSD به‌عنوان Unallocated نمایش داده شد، روی آن راست‌کلیک کنید و گزینه New Simple Volume را انتخاب کنید.
در صورت نیاز، درایو را با فرمت NTFS یا exFAT فرمت کنید.
نکته مهم :در صورت فرمت کردن درایو تمامی اطلاعات آن پاک می شود.
3- کند شدن بیش از حد سرعت SSD
اگر متوجه افت شدید عملکرد SSD شدید، این مشکل ممکن است به دلایل مختلفی از جمله پر شدن بیش از حد حافظه، فعال نبودن TRIM یا استهلاک سلول‌های NAND رخ دهد.
✅ راهکار:
از ابزارهای تست سرعت مانند CrystalDiskMark استفاده کنید.
دستور زیر را در Command Prompt اجرا کنید تا مطمئن شوید TRIM فعال است:
اگر مقدار 0 باشد، TRIM فعال است. در غیر این صورت، با دستور زیر آن را فعال کنید:
نکته: حداقل ۲۰٪ فضای خالی روی حافظه SSD نگه دارید.
4- SSD به‌طور ناگهانی از کار افتاده است
گاهی SSD به‌طور ناگهانی غیرقابل استفاده می‌شود، که ممکن است به دلیل خرابی فریمور، نوسانات برق یا مشکل سخت‌افزاری باشد.
✅ راهکار:
سیستم را خاموش کنید و SSD را در یک سیستم دیگر تست کنید.
در صورت عدم شناسایی، از نرم‌افزارهای بازیابی اطلاعات مانند EaseUS Data Recovery استفاده کنید.
برخی برندها مانند سامسونگ و وسترن دیجیتال ابزارهایی برای بازیابی فریمور دارند که می‌توان امتحان کرد.
5- بدسکتورهای منطقی و مشکلات فایل سیستم
اگر برخی فایل‌ها اجرا نمی‌شوند یا پیام‌های خطای خرابی داده دریافت می‌کنید، ممکن است SSD شما بدسکتور داشته باشد.
✅ راهکار:
از دستور زیر برای بررسی و رفع مشکلات فایل سیستم استفاده کنید:
نکته: به جای C ، نام درایو SSD را قرار دهید.
در Device Manager روی SSD کلیک کرده و گزینه Check for Errors را اجرا کنید.
6- عدم بوت شدن ویندوز از روی SSD
اگر سیستم هنگام بوت روی صفحه سیاه گیر می‌کند، ممکن است مشکل از بوت لودر ویندوز یا خرابی درایو باشد.
✅ راهکار:
در BIOS تنظیمات Boot Order را بررسی کنید.
از Windows Recovery Mode دستور زیر را اجرا کنید تا بوت لودر تعمیر شود:
اگر مشکل حل نشد، یک USB ویندوز بوتیبل بسازید و SSD را از طریق Windows Repair بررسی کنید.
روش های بازیابی اطلاعات هارد SSD
در ادامه روش‌های موثر برای ریکاوری اطلاعات SSD را بررسی می‌کنیم
آیا اطلاعات قابل بازیابی است؟
قبل از اقدام به ریکاوری، بررسی کنید که آیا SSD هنوز شناسایی می‌شود یا خیر؟
✅ بررسی اولیه:
SSD را به یک سیستم دیگر متصل کنید.
وارد BIOS/UEFI شوید و ببینید آیا SSD شناسایی شده است یا خیر.
در Disk Management ویندوز (با زدن کلیدهای Win + X) وضعیت SSD را بررسی کنید.
🔴 سناریوهای مختلف:
اس اس دی شناسایی می‌شود اما پارتیشن‌ها خالی هستند: احتمالاً اطلاعات حذف شده و می‌توان از نرم‌افزارهای ریکاوری استفاده کرد.
حافظه اس اس دی در BIOS نمایش داده نمی‌شود: مشکل سخت‌افزاری وجود دارد و ممکن است نیاز به تعمیر باشد.
هارد SSD کند شده یا سیستم هنگ می‌کند: ممکن است داده‌ها هنوز موجود باشند اما در دسترس نباشند.
بازیابی اطلاعات SSD با نرم‌افزارهای ریکاوری
اگر SSD هنوز شناسایی می‌شود، می‌توان از ابزارهای بازیابی داده برای بازگردانی اطلاعات استفاده کرد. برخی از بهترین گزینه‌ها عبارتند از:
🔹 EaseUS Data Recovery – رابط کاربری ساده و قابلیت بازیابی فایل‌های پاک‌شده
🔹 Recuva – گزینه‌ای رایگان برای ریکاوری اطلاعات SSD
🔹 R-Studio – مناسب برای بازیابی داده از SSDهای خراب
🔹 Disk Drill – قابلیت بازیابی اطلاعات از SSDهای فرمت شده
✅ مراحل استفاده از نرم‌افزارهای ریکاوری:
نرم‌افزار را دانلود و نصب کنید (بهتر است روی یک درایو دیگر نصب شود، نه SSD خراب‌شده
درایو SSD را اسکن کنید و منتظر بمانید تا فایل‌های قابل بازیابی نمایش داده شوند.
فایل‌های موردنظر را انتخاب کرده و روی یک درایو دیگر )ترجیحاً HDD یا فلش( ذخیره کنید.
🚨 نکته مهم: اگر SSD شما از TRIM پشتیبانی می‌کند و این قابلیت فعال بوده، احتمال بازیابی داده‌های حذف‌شده بسیار کم است، زیرا داده‌های حذف‌شده فوراً بازنویسی می‌شوند.
بازیابی اطلاعات از SSD فرمت‌شده یا RAW
داده‌های حذف‌شده فوراً بازنویسی می‌شوند.
بازیابی اطلاعات از SSD فرمت‌شده یا RAW
گاهی ممکن است SSD شما ناگهان فرمت شود یا به حالت RAW درآید و داده‌ها از دست بروند. در چنین شرایطی:
✅ روش‌های پیشنهادی:
از EaseUS، R-Studio یا MiniTool Partition Wizard برای اسکن درایو و بازگردانی داده‌ها استفاده کنید.
در Command Prompt (Admin) دستور زیر را اجرا کنید تا فایل سیستم را بررسی کنید:
chkdsk X: /f /r /x
به جای X نام درایو SSD را قرار دهید.
اگر مشکل حل نشد، می‌توان از TestDisk برای بازیابی پارتیشن‌های حذف‌شده استفاده کرد.
بازیابی اطلاعات از SSD آسیب‌دیده فیزیکی
در صورتی که SSD به دلیل آسیب فیزیکی (ضربه، سوختن برد، نوسان برق) از کار افتاده باشد:
✅ اقدامات پیشنهادی:
SSD را باز نکنید، زیرا ممکن است به تراشه‌های حافظه آسیب بیشتری وارد شود.
از متخصصان ریکاوری اطلاعات حرفه‌ای که تجهیزات مخصوص دارند، کمک بگیرید.
اگر مشکل از مدار تغذیه باشد، ممکن است بتوان با تعویض کنترلر SSD آن را احیا کرد.
🚨 توجه: باز کردن SSD در محیط غیراستاندارد، شانس بازیابی داده‌ها را کاهش می‌دهد.
جلوگیری از دست رفتن اطلاعات در SSD
برای جلوگیری از مشکلات آینده و کاهش ریسک از دست رفتن داده‌ها:
- از اطلاعات خود بکاپ منظم بگیرید
- استفاده از هارد اکسترنال یا فضای ابری (Google Drive, OneDrive, Dropbox) توصیه می‌شود.
چطور سلامت حافظه SSD را بررسی کنیم؟
اگر هر یک از نشانه‌های بالا را مشاهده کردید، بهتر است سلامت SSD را بررسی کنید تا ببینید آیا نیاز به تعویض یا بازیابی اطلاعات دارید یا خیر
استفاده از ابزارهای مانیتورینگ سلامت SSD
✅ می‌توانید از نرم‌افزارهای رایگان زیر برای بررسی وضعیت SSD استفاده کنید:
🔹 CrystalDiskInfo – نمایش جزئیات SMART و هشدارهای سلامت SSD
🔹 Samsung Magician – مخصوص SSDهای سامسونگ
🔹 Kingston SSD Manager – بررسی سلامت SSDهای کینگستون
🔹 WD SSD Dashboard – بررسی وضعیت درایوهای وسترن دیجیتال
💡 مراحل بررسی با CrystalDiskInfo
1. نرم‌افزار را دانلود و اجرا کنید.
2. وضعیت SMART (Self-Monitoring, Analysis, and Reporting Technology) را بررسی کنید.
3. اگر پیام “Caution” یا “Bad” نمایش داده شد، احتمال خرابی SSD وجود دارد.
بررسی سلامت هارد SSD با دستورات ویندوز
در Command Prompt با دسترسی Administratorدستور زیر را وارد کنید:
wmic diskdrive get status
✅ اگر وضعیت OK نمایش داده شد، درایو سالم است. در غیر این صورت، مشکل وجود دارد.
برای بررسی فایل سیستم و رفع خطاهای منطقی، از این دستور استفاده کنید:
chkdsk C: /f /r /x
به جای C نام درایو SSD خود را قرار دهید.
چگونه از خرابی هارد SSD جلوگیری کنیم؟
- از نوسانات برق و قطع ناگهانی برق جلوگیری کنید
- فضای خالی کافی روی SSD نگه دارید.
- از write بیش از حد داده ها روی SSD خودداری کنید.
- از گرم شدن بیش از حد SSD جلوگیری کنید.
- از نرم‌افزارهای مانیتورینگ سلامت SSD استفاده کنید.
- ویندوز را برای استفاده بهینه از SSD تنظیم کنید.
با رعایت این نکات، می‌توانید طول عمر SSD را به حداکثر برسانید و از خرابی‌های ناگهانی جلوگیری کنید.
نوسانات برق، استهلاک سلول‌های حافظه و مشکلات نرم‌افزاری از مهم‌ترین دلایل خرابی این نوع حافظه‌ها هستند، اما با مدیریت صحیح، می‌توان از بسیاری از مشکلات پیشگیری کرد.
بارمان سیستم تامین کننده انواع هارد اینترنال، انواع حافظه SSD مانند اس اس دی اینترنال Lexar LNM620X256G-RNNNG M.2 ظرفیت 256 گیگابایت ،SSD Lexar مدل NS100 ظرفیت 512 گیگابایت ، اس اس دی اینترنال ADATA مدل SU650 ظرفیت 240 گیگابایت ،اس اس دی اینترنال Lexar LNM620X512G-RNNNG M.2 ظرفیت 512گیگابایت ، SSD Lexar مدل NS100 ظرفیت 256 گیگابایت ، اس‌اس‌دی لکسار مدل NS100 با ظرفیت 128 گیگابایت ، حافظه SSD ADATA Legend 700 2280 M.2 ظرفیت 256 گیگابایت ،حافظه SSD سامسونگ مدل 980 NVMe M.2 با ظرفیت 500 گیگابایت و… است.
مقالات مرتبط: